Kształtowanie lokalnych systemów innowacji jako sposób realizacji koncepcji inteligentnego rozwoju na przykładzie regionów peryferyjnych

Abstract

Niniejsza praca wpisuje się w obszar ekonomiki regionalnej i lokalnej, podejmując rozważania z zakresu rozwoju regionalnego i polityki regionalnej i lokalnej w odniesieniu do regionów peryferyjnych. Jej ważną perspektywę stanowi koncepcja terytorium prowadząca do interdyscyplinarnego podejścia przyjętego w prowadzonych badaniach. Wiąże się ona z uznaniem koncepcji kapitału terytorialnego za podstawę realizacji polityki regionalnej zorientowanej terytorialnie. Kapitał ten określa zbiór czynników tworzących specyficzne warunki inicjowania i przebiegu procesów rozwojowych określonych obszarów (Churski 2018), w którym podkreśla się znaczenie zaufania i poczucia przynależności, kreatywności, relacji oraz tożsamości lokalnej w kształtowaniu lokalnej konkurencyjności (Capello 2016). Podejście do polityki regionalnej ukierunkowanej terytorialnie zakorzenione jest w dorobku teorii regionu ekonomicznego, teorii rozwoju endogenicznego oraz orientacji instytucjonalnej, w tym głównie nowej ekonomii instytucjonalnej (Churski 2018). W ramach ekonomii instytucjonalnej w badaniach rozwoju terytorialnego wykorzystuje się koncepcję zakorzenienia i dorobek ekonomiki bliskości (Sokołowicz 2015, s. 167), do których nawiązują rozważania ujęte w niniejszej pracy, wzbogacając ekonomiczną perspektywę rozważań o odniesienia do socjologii (Brzeziński, Gorynia, Hockuba 2008). Innowacje rozpatrywane są w monografii jako proces interaktywny, wymagający ujęcia systemowego i dostrzeżenia kontekstu ich zakorzenienia terytorialnego. Koncepcja inteligentnego rozwoju pojawiła się w debacie nad podstawami programowymi i założeniami europejskich polityk rozwoju obszarów wiejskich stosunkowo niedawno jako odpowiedź na współczesne wyzwania wynikające z umacniania się gospodarki sieciowej i potrzeby podejścia terytorialnego w ramach polityki rozwoju, troski o jakość życia i stan środowiska przyrodniczego, postępowania procesów globalizacji i związanymi z nią dynamicznymi zmianami technicznymi i technologicznymi. Tak rozpatrywana wyznacza nowe możliwości implementacji koncepcji zrównoważonego rozwoju.