Naukowe aspekty badań bezpieczeństwa. Główne podejścia badawcze

Abstract

Nauka o bezpieczeństwie to jeden z najnowszych obszarów naukowego zainteresowania. Jej rozwój charakteryzuje się dużą dynamiką, jednocześnie jak do tej pory nie zdołano wypracować jednej metodologii w tym zakresie. Literatura przedmiotu wskazuje potrzebę studiowania i rozwijania teorii w zakresie, który pozwoli ograniczyć lub wyeliminować chaos metodologiczny. Prace idą w dwóch kierunkach: po pierwsze, wypracowania listy problemów, wokół których należy intensyfikować badania; po drugie, zdefiniowania paradygmatów, które staną się podstawą kompetentnej diagnozy oraz przyjmowania rozwiązań o znaczeniu praktycznym. Jako najbardziej interesujące obszary zainteresowania wymienia się: ogólną teorię bezpieczeństwa, rodzaje bezpieczeństwa, instytucje bezpieczeństwa, obszary zagrożeń i inne. Jako najczęściej stosowane paradygmaty prowadzonych badań są wymieniane realizm, liberalizm oraz konstruktywizm, które wywodzą się ze stosunków międzynarodowych. Każdy z wymienionych paradygmatów został opisany i scharakteryzowany w kolejnych punktach: realizm, liberalizm, współcześnie dominujące podejścia badawcze (neorealizm neoliberalizm) i konstruktywizm w możliwym do zaprezentowania zakresie. W ostatnim punkcie zostały przedstawione główne zjawiska wpływające na redefinicję metodologicznych aspektów badania bezpieczeństwa. Zakończenie jest podsumowaniem dywagacji oraz prezentuje wypracowane wnioski.

Safety science is one of the latest areas of scientific interest. Its development is characterized by high dynamics, but at the same time no single methodology has been developed so far. The literature on the subject indicates the need to study and develop the theory in the field that will allow to limit or eliminate methodological chaos. The work goes in two directions: first, developing a list of problems around which research should be intensified; secondly, defining paradigms that will become the basis for a competent diagnosis and the adoption of practical solutions. The most interesting areas of interest are: general safety theory, types of security, security institutions, areas of danger and others. Realism, liberalism and constructivism, which originate from international relations, are mentioned as the most commonly used paradigms of research. Each of these paradigms has been described and characterized in the following sections: realism, liberalism, contemporary dominant research approaches (neo-realism, neoliberalism) and constructivism in a range that can be presented. The last point presents the main phenomena affecting the redefinition of methodological aspects of security research. The ending is a summary of the divagations and presents the conclusions drawn.