Biologiczne mechanizmy leczenia balneoklimatycznego

Abstract

Bodźce fizykalne (energie naturalne i sztuczne) stosowane w balneoklimatoterapii mają oddziaływanie receptorowe, np. ciepło, światło, ucisk, jak i niereceptorowe, np. pole elektromagnetyczne. Podłożem fizykochemicznym oddziaływania receptorowego jest pobudzenie zewnątrzkomórkowe (katalityczne, jono- i metabotropowe). Na drodze tzw. kaskad sygnalizacyjnych dochodzi również do pobudzenia międzykomórkowego poprzez receptory międzykomórkowe (cytoplazmatyczne i jądrowe). Wynikiem działania bodźców fizykalnych są reakcje miejscowe w skórze, błonach śluzowych i mięśniach oraz reakcje ogólnoustrojowe na drodze humoralnej i nerwowej. W kuracjach pitnych, kąpielach w wodach leczniczych oraz inhalacjach występuje również działanie substytucyjne lub swoiste składników. Reakcje organizmu wynikające ze stymulacji fizykalnej powodują zmiany aktywności organizmu w zakresie informacyjnym (sterowanie mięśniami i czynnością endokrynną) oraz biologicznym poprzez wzrost mechanizmów obronnych, usprawnienie procesów adaptacji oraz poprawę ogólnej wydolności organizmu. Lecznicze dawkowanie energii fizykalnych powinno uwzględniać tzw. „okno terapeutyczne” wynikające z prawa Arndta-Schulza, a zwłaszcza fakt, że jedynie bodźce średnio nasilone usprawniają funkcje życiowe organizmu. Praca ma charakter przeglądowy.