O czym mówi i nie mówi ekonomia

Abstract

Kiedy wchodzimy w problematykę ekonomiczną, to co jest na rzeczy? Wokół czego należy skupić uwagę? Jak rozłożyć akcenty w przedstawianej narracji? Ekonomia zajmuje się ogólnie mówiąc dociekaniem: jak człowiek, przedsiębiorstwo, organizacja, państwo, polityk dokonują wyboru, jak kształtują się transakcje i relacje wymiany ekwiwalentnej i nieekwiwalentnej, jak są rozmieszczone i jak realizowane kompetencje decyzyjne, jak realizowane są interesy grup społecznych, jakie instrumenty są w użyciu - w kwestiach jak wyżej, jaki język jest wykorzystywany w komunikacji – w kwestiach jak wyżej, jak szeroko rozprzestrzeniają się dziedziny tych dociekań. Pięć pierwszych zagadnień jest determinowanych przez dwa ostatnie. Wieszcz pisał: Chodzi mi o to, aby język giętki powiedział wszystko, co pomyśli głowa. Tu, po pierwsze – trzeba dostrzec nauki Jerzego Bralczyka, po drugie – poprawnie interpretować znaczenie terminów, po trzecie – posługiwać się tekstem, a nie podtekstem, po czwarte – przestrzegać pewnej dyscypliny w korzystaniu z języka. Wybory nie są wyłącznie domeną ekonomii. W życiu codziennym, na każdym kroku stoimy przed wyborem. Coraz większy obszar działalności jest objęty wymianą stricte rynkową, ale relacje powstają przy każdej wymianie i dlatego każdą powinna interesować się ekonomia. Na razie skupia uwagę na funkcjonowaniu rynku określonego w ekonomii klasycznej, gdzie wybór determinuje mechanizm popyt/podaż/cena, a funkcjonowanie jest oparte na wolności, własności, konkurencji. Stopniowo jednak ekonomia zawłaszcza obszary przypisywane dawniej kulturze, socjologii, psychologii i innym naukom społecznym. Z drugiej strony nie ogarnia wszystkich specyficznych uwarunkowań wyborów, nawet jeśli mówimy tylko o wyborach skutkujących korzyściami mierzalnymi w pieniądzu. Specyfika dotyczy np. globalizacji, korporacji międzynarodowych, mentalności religijnej, wykluczenia, polityki.