Spatial and financial aspects of a protected area functioning – the case of the Gorce National Park / Przestrzenne i finansowe aspekty funkcjonowania obszaru chronionego na przykładzie Gorczańskiego Parku Narodowego

Abstract

Subject and purpose of work: The Gorce National Park (GNP) represents the object of the study. The purpose of the article is to present the GNP in the category of an area and in the category of an active managing unit. Materials and methods: Empirical research was conducted (2008-2014) based on the data collected from the GNP financial and accounting records and the Central Statistical Office. The degree of tourism function, carried out by the territorial municipalities connected with the GNP, was studied (Baretje and Defert index and Charvat index were calculated) and also the analysis of the GNP activities was conducted. Both the relevant literature query and the analysis of development strategies prepared by the territorial municipalities connected with the GNP were conducted. Results: It was found that the tourist function constitutes an important, however, not the primary function for the analysed municipalities, whereas the initiated activities (both on the part of municipalities and the GNP) indicate the desire for its intensification. The GNP has assets exceeding the value of PLN 17 million, offers jobs for the team whose total annual remuneration is almost PLN 2,5 million and the total annual costs for the last audited year amount to PLN 7,5 million. Conclusions: The described protected area constitutes the example of proper coexistence of human economic activity and nature. The GNP remains a significant entity of the local economic life scene which increases tourist attractiveness of the Gorce Mountains.

Przedmiot i cel pracy: Przedmiotem badań jest Gorczański Park Narodowy (GPN). Celem artykułu jest przedstawienie GPN w kategorii obszaru i w kategorii aktywnej jednostki gospodarującej. Materiały i metody: Badania empiryczne (okres 2008-2014) przeprowadzono w oparciu o dane pochodzące z ewidencji finansowo-księgowej GPN oraz Głównego Urzędu Statystycznego. Zbadano stopień pełnienia funkcji turystycznej przez gminy terytorialnie z GPN powiązane (obliczono wskaźniki Baretje’a i Deferta oraz Charvata) oraz dokonano analizy działalności GPN. Wykonano stosowną kwerendę biblioteczną i analizę strategii rozwoju gmin terytorialnie powiązanych z GPN. Wyniki: Ustalono, że funkcja turystyczna stanowi ważną, lecz nie wiodącą funkcję dla badanych gmin, a podejmowane działania (zarówno ze strony gmin jak i GPN) wskazują na chęć jej intensyfikacji. GPN posiada majątek przekraczający wartość 17 mln zł, stanowi miejsce pracy dla zespołu, którego suma wynagrodzeń rocznych zbliża się do kwoty 2,5 mln zł, a suma rocznych kosztów za ostatni badany rok opiewa na kwotę 7,5 mln zł. Wnioski: Opisywany teren chroniony stanowi przykład właściwej koegzystencji aktywności gospodarczej człowieka i przyrody. GPN jest znaczącym podmiotem lokalnej sceny życia gospodarczego podnoszącym atrakcyjność turystyczną Gorców.