Potencjał produkcyjny oraz efektywność czynników produkcji gospodarstw ekologicznych o różnej wielkości ekonomicznej na tle gospodarstw konwencjonalnych w świetle FADN

Abstract

Celem pracy było porównanie potencjału oraz efektywności czynników produkcji ekologicznych gospodarstw rolniczych i gospodarstw konwencjonalnych różnych klas wielkości ekonomicznej. Wykorzystano informacje polskiego FADN z lat 2010-2011. Zastosowano metody analizy szeregów statystycznych, metody analizy pionowej i poziomej. Porównano wielkość ekonomiczną i obszarową gospodarstw, majątek oraz nakłady pracy własnej i pracy najemnej, intensywność produkcji oraz produktywność i dochodowość czynników produkcji gospodarstw ekologicznych i konwencjonalnych wybranych klas wielkości ekonomicznej: bardzo małych, małych i średnio małych. Badano także udział salda dopłat i podatków w dochodzie z rodzinnego gospodarstwa rolnego. Gospodarstwa ekologiczne i konwencjonalne różniły się wielkością ekonomiczną i obszarową, wartością majątku oraz nakładami pracy ogółem i nakładami pracy własnej. Gospodarstwa ekologiczne prowadziły znacznie mniej intensywną produkcję mierzoną kosztami bezpośrednimi niż gospodarstwa konwencjonalne. Konsekwencją tego była znacznie niższa produkcja. Poniosły one jednak w badanym okresie znacznie wyższe koszty ogółem w przeliczeniu na 100 zł wartości produkcji niż analogiczne gospodarstwa konwencjonalne. Przedstawione w opracowaniu wyniki wskazują na znacznie niższą produktywność zasobów gospodarstw ekologicznych, natomiast dochodowość czynników produkcji była porównywalna w gospodarstwach ekologicznych i konwencjonalnych. Dochodowość kapitału gospodarstw ekologicznych wszystkich badanych klas wielkości ekonomicznej, dochodowość pracy gospodarstw bardzo małych i średnio małych oraz dochodowość ziemi gospodarstw bardzo małych ekonomicznie w badanym okresie była wyższa niż analogicznych gospodarstw konwencjonalnych. Duże znaczenie dla uzyskiwanych dochodów miały dopłaty. Największe ekonomicznie gospodarstwa ekologiczne spośród badanych (średnio małe), charakteryzujące się największą powierzchnią użytków rolnych, natomiast najmniejszą intensywnością produkcji, najniższymi wskaźnikami produktywności ziemi oraz produktywności aktywów uzyskały najwyższy wskaźnik dochodowości pracy, będący efektem prawie 96% udziału salda dopłat i podatków w dochodzie.