Oblicza i wyzwania obronności w XXI wieku

Abstract

W 2011 roku, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, zlikwidowano nauki wojskowe (będące jednocześnie dziedziną i dyscypliną naukową), powołując w ich miejsce dwie nowe dyscypliny naukowe: nauki o obronności oraz nauki o bezpieczeństwie, w dziedzinie nauk społecznych. Samo bezpieczeństwo w literaturze problemu postrzegane jest niejednoznacznie. Zwykle utożsamiane jest z brakiem zagrożeń płynących z otoczenia dla istnienia (niepodległości), integralności, niezależności, tożsamości i zdolności do rozwoju państw – podstawowy i konieczny warunek egzystencji i rozwoju każdego człowieka, państwa i całej ludzkości. W pojęciu tym mieści się szereg rodzajów bezpieczeństwa, wśród których dominują bezpieczeństwo narodowe, bezpieczeństwo międzynarodowe, bezpieczeństwo państwa oraz bezpieczeństwo zewnętrzne i wewnętrzne, bezpieczeństwo polityczne i wojskowe (militarne). Bezpieczeństwo międzynarodowe, zdaniem profesora Jerzego Kukułki, obejmuje swym zasięgiem przetrwanie (państwa, narodu, grupy etnicznej), integralność terytorialną, niezależność polityczną oraz jakość życia. Autorzy Słownika terminów z zakresu Bezpieczeństwa Narodowego bezpieczeństwo międzynarodowe definiują jako brak obiektywnie istniejących zagrożeń i subiektywnych obaw oraz zgodne dążenie i działanie społeczności międzynarodowej na rzecz ochrony określonych wartości państwowych i pozapaństwowych (społecznych), za pomocą norm, instytucji i instrumentów zapewniających pokojowe rozstrzyganie sporów oraz tworzenie gospodarczych, społecznych, ekologicznych i innych przesłanek dynamicznej stabilności i eliminowania zagrożeń. Artykuły ujęte w monografii bez wątpienia wpisują się w zakres wielu specjalności nauk o bezpieczeństwie oraz nauk o obronności.