Determinanty prośrodowiskowych zachowań wiejskich gospodarstw domowych w aspekcie wykorzystania zasobów naturalnych

Abstract

Środowisko przyrodnicze stanowi nieodłączny element funkcjonowania zarówno człowieka, jak i wszystkich podmiotów gospodarczych. Jest przestrzenią, gdzie swoją działalność prowadzi człowiek, który w wielu przypadkach oddziałuje na nie negatywnie. Środowisko przyrodnicze może być określane jako środowisko naturalne, geograficzne lub może być określane samym terminem środowisko. Współcześnie dewastacja środowiska jest zjawiskiem powszechnym, którego konsekwencje dosięgają zarówno każdą jednostkę, jak również całe społeczeństwa czy kraje. Problematyka jakości, walorów, poziomu degradacji środowiska przyrodniczego dotyczy nie tylko kwestii ekonomicznych związanych z dążeniem do zastąpienia zasobów naturalnych zamiennikami, które niejednokrotnie trudno znaleźć czy też są zdecydowanie droższe. Mówiąc o środowisku i jego jakości, należy pamiętać o jego wpływie na zdrowie człowieka. Skala środowiskowych zagrożeń dla zdrowia człowieka jest bardzo duża, wiąże się bowiem między innymi z tym, że jesteśmy na nie narażeni przez długi czas. Nie zawsze jest możliwość bezpośredniego powiązania problemów zdrowotnych z przyczynami środowiskowymi. Wynika to z faktu, iż skutki zdrowotne negatywnych zjawisk mogą pojawić się nawet kilka, kilkadziesiąt lat po ich wystąpieniu i mogą nieść długofalowe konsekwencje. Szczególnie narażone na ryzyko są dzieci oraz osoby starsze. Wszelkie te problemy przekładają się w późniejszym okresie na konsekwencje ekonomiczne związane z wydatkami prywatnymi i publicznymi na system opieki zdrowotnej, renty, pomoc socjalną czy poprawę jakości życia ludności. Negatywne skutki wynikające z długookresowej dewastacji środowiska zostały dostrzeżone w latach 60. i 70. ubiegłego wieku, co doprowadziło do ukształtowania się koncepcji zrównoważonego rozwoju, w realizacji której upatrywano szansę zakończenia i ograniczenia dewastacji środowiska, w pewnym zakresie poprawy jego walorów. Paradygmat rozwoju zrównoważonego, który w ostatnich dziesięcioleciach kreuje ramy prowadzonej działalności społeczno-gospodarczej, zawiera także element związany z funkcjonowaniem gospodarstw domowych. Ważnymi aspektami wspólnego mianownika pomiędzy rozwojem zrównoważonym a gospodarstwem domowym są między innymi: konsumpcja zrównoważona, problem marnotrawstwa żywności czy fałszowania żywności. Gospodarstwo domowe jest bezpośrednim