Uwarunkowania klimatyczne i lokalne na depozycję fluwialnoeolicznej sukcesji osadowej w Polsce i zachodniej Ukrainy
Uwarunkowania klimatyczne i lokalne na depozycję fluwialnoeolicznej sukcesji osadowej w Polsce i zachodniej Ukrainy
Data
2016
Autorzy
Zieliński, Paweł
Sokołowski, Robert
Woronko, Barbara
Jankowski, Michał
Fedorowicz, Stanisław
Standzikowski, Karol
Tytuł czasopisma
ISSN czasopisma
Tytuł tomu
Wydawca
Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
Streszczenie
Sukcesja fluwialno-eoliczna jest charakterystyczna dla akumulacji w strefie peryglacjalnej ostatniego
zlodowacenia w obrębie Nizin Środkowoeuropejskich. Na tym obszarze dominowała depozycja
fluwialna rzek ekstraglacjalnych i proglacjalnych, a później ich osady podlegały redepozycji w środowisku
eolicznym. Procesy te doprowadziły do powstania europejskiego pasa piaszczystego. Badania
prowadzone w jego obrębie w Europie Zachodniej pozwoliły wydzielić cztery generacje pokryw
piaszczystych: dwa poziomy późnopleniglacjalnych, starszych pokryw (Older Coversand I i II), rozdzielonych
poziomem bruku deflacyjnego (Beuningen Gravel Bed) oraz dwa poziomy późnoglacjalnych,
młodszych pokryw (Younger Coversand I i II). Obie generacje pokryw lokalnie odseparowane
są poziomem organogenicznym (Lower Loamy Bed), natomiast młodsze pokrywy miejscami rozdziela
gleba kopalna typu Usselo (Kasse i in. 2007). Rozpoznanie analogicznych osadów na obszarze Polski
i zachodniej Ukrainy pozwoliły stwierdzić następstwo trzech kompleksów litolofacjalnych, deponowanych
na przełomie vistulianu i holocenu: fluwialnego, fluwio-eolicznego i eolicznego (Zieliński i in.
2015). Stwierdzona ewolucja środowisk depozycyjnych skłoniła autorów do studiów nad uwarunkowaniami
ich rozwoju. Cel ten został zrealizowany na podstawie: (i) studiów sedymentologicznych (analizy
litofacjalnej, granulometrycznej, morfoskopowej, minerałów ciężkich), (ii) charakterystyki struktur
kriogenicznych i poziomów glebowych, (iii) datowań luminescencyjnych i radiowęglowych.
Opis
Słowa kluczowe
sukcesja fluwialno-eoliczna,
klimat,
Polska,
Ukraina