Budowa somatyczna uczniów klas sportowych szkół gimnazjalnych na tle ich rówieśników z klas ogólnych

Abstract

Typ budowy somatycznej determinowany jest oddziaływaniem czynników genetycznych i środowiskowych, do których zaliczamy między innymi tryb życia, ogólną aktywność ruchową a także trening sportowy. Aktywność fizyczna jest jednym z czynników zapobiegającym powstawaniu nadwagi czy otyłości, zmniejszającym ryzyko chorób układu krążeniowo-oddechowego, a nade wszystko pozytywnie oddziałujących na psychikę człowieka. Systematyczna aktywność ruchowa w istotny sposób wpływa na wzmocnienie tkanki mięśniowej, mineralizacji kości, prawidłowy stan morfologiczny i funkcjonalny organizmu oraz ogólną poprawę zdrowia człowieka w każdym wieku. W okresie dojrzewania ruch w szczególny sposób aktywizuje rozwój młodego organizmu oraz poprawia sprawność i kondycję fizyczną. Celem pracy była charakterystyka cech budowy somatycznej chłopców pierwszej i trzeciej klasy o profilu sportowym i ogólnym z wybranych szkół gimnazjalnych oraz oszacowanie zróżnicowania somatycznego pomiędzy grupą sportową i ogólną. Badaniami objęto grupę 80 uczniów w wieku 13-15 lat z Gimnazjum Publicznego Nr 4 oraz Gimnazjum Publicznego Nr 5 w Białej Podlaskiej (45 chłopców klas sportowych i 35 chłopców z klas ogólnych). Pomiary somatyczne obejmowały podstawowe parametry antropometryczne: masę ciała, wysokość ciała w pozycji stojącej oraz w pozycji siedzącej, obwód klatki piersiowej w spoczynku, w maksymalnym wdechu i wydechu, grubość fałdów skórno-tłuszczowych (biceps, triceps, pod łopatką, nad kolcem biodrowym przednim górnym, na łydce – pod kolanem), obwód talii i obwód bioder. Uzyskane wyniki oraz wielkości wyliczonych wskaźników pozwoliły określić cechy budowy ciała uczniów. Wśród badanych uczniów dominowała smukła budowa ciała oraz przeważał androidalny typ świadczący o brzusznej dystrybucji tkanki tłuszczowej. Wśród uczniów z klas o profilu ogólnym stwierdzono wyższą, niż u rówieśników z klas sportowych, procentową zawartość tkanki tłuszczowej wykraczającą poza normę. Większość badanych chłopców charakteryzowała się prawidłową ruchomością klatki piersiowej. Zaobserwowane różnice w budowie somatycznej uczniów klas sportowych i klas ogólnych okazały się nieistotne statystycznie. Niezbędne są wielokierunkowe działania w zakresie propagowania zdrowego stylu życia, aktywności fizycznej i sportu szkolnego wspomagającego prawidłowy rozwój fizyczny dzieci i młodzieży w każdym etapie okresu ontogenezy.